Waarom is het toch zo lastig goed te citeren uit proza?
Uit gedichten en toneelstukken lukt het vaak nog wel: we kennen allemaal wel (stukjes van) de versjes van Anne M. G. uit ons hoofd. Zelfs als het ongewone woorden bevat als “ik ben een spree met foeten“.
Ook bijbels en korans en dergelijke levenslesboeken – ik versta Kahlil Gibran daar ook onder – is een ander verhaal. Vaak worden die opnieuw en opnieuw gelezen juist om te kunnen citeren. ( Wanneer je verdrietig bent, kijk dan opnieuw in je hart en zie dat je huilt om wat je vreugde schonk.)
Maar proza is een ander verhaal, zelfs als je ze zou willen onthouden, mij lukt dat ook niet.
Neem bijv de boeken van Tommy Wieringa: die man schrijft prachtige zinnen, maar ik kan er geen enkele citeren.
Ik herken heel erg wat Petepel zegt in de aanloop van boeken vraag 15: welk boekenfragment is je het meeste bijgebleven. .
Ik kan me allerlei fragmenten voor de geest halen, maar moet er dan echt voor gaan zitten, bij voorkeur met het boek erbij, en letterlijk citeren is er niet bij.
Het komt denk ik omdat je teveel ‘in’ het verhaal zit : je hebt te weinig afstand om de bouwsteentjes te zien, al zie je ze wel op t moment dat je ze leest. Je kunt du moment genieten van mooie taal en het achteraf toch niet kunnen reproduceren. Als je het gaat analyseren ben je de overall view vaak weer kwijt. Althans, dat geldt voor mij denk ik. Er zullen vast wel mensen zijn die dat wel kunnen (jaloers!).
Na mijn middelbare schooleindexamen vroeg ik me ook wel eens af wat de zin van dat vele lezen is als je het toch niet onthoudt. Maar daar gaat het niet om volgens mij: door het lezen zelf ontwikkel je je, je verbreedt op dat moment je ervaring, maar ook je smaak, humor, en noem maar op.
Grappig genoeg is het enige citaat wat me binnenschoot bij deze boekenvraag 15 een zin die ik vorig jaar in een van die klassiekers las en die meteen een soort Droste effect oproept en wel de zin : ‘je weet wat Racine over zwaluwen zei.’
Eerlijk gezegd had ik geen flauw idee wat Racine over zwaluwen zei. Ooit heb ik voor Frans een boek van Racine gelezen, maar weet de titel niet eens meer.
Bij nagaan bleek deze zin niet uit Sara Burgerhart te komen, wat ik eerst dacht, maar uit Ferdinand Huyck (alletwee zeer aan te bevelen voor herlezen trouwens).
Bovendien (bloos nog erger) had ik het verkeerd onthouden, het ging niet over Racine – daar stond een citaat van op een vorige pagina in Ferdinand Huyck – maar over Lafontaine. De tekst die het echt moet zijn staat nl op pagina 238 en luidt:
Hoe zegt Lafontaine ook weer over de zwaluw
De enige reden dat ik me dit fragment zo levendig herinner is dat Suzanne, de zus van Ferdinand, dan meteen met een juist citaat komt, en in het Frans nog wel!
Niet van buiten geleerd om stoer te doen op een feestje, maar zo, recht voor zijn raap….
Dat is pas jaloersmakend!
Related: 50boekenvragen beantwoord:
- Welk boek heeft in je vroegste jeugd de meeste indruk op je gemaakt?
- Moet je boeken uitlezen?
- Favoriete leesplek
